κλιματισμός

Σύνολο λειτουργιών χάρη στις οποίες διατηρούνται, σε έναν ή περισσότερους χώρους, καθορισμένες συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας και καθαρότητας του αέρα, εξασφαλίζονται ανετότερες συνθήκες ζωής και εργασίας ή εκπληρώνονται ιδιαίτερες απαιτήσεις ορισμένων βιομηχανικών επεξεργασιών ή καλύτεροι όροι συντήρησης προϊόντων. Για την επίτευξη του κ. απαιτείται ένα σύστημα μηχανημάτων και εγκαταστάσεων, όπως είναι οι θερμαντήρες και οι ψύκτες, οι υγραντήρες και οι αφυγραντήρες, συσκευές για την ανανέωση του αέρα και αγωγοί διανομής. Όλα τα όργανα μπορούν να συνενωθούν σε ένα κεντρικό τμήμα (κεντρική μονάδα κ.) ή σε περισσότερα, τα οποία θα παρέχουν κ. σε ένα ολόκληρο κτίριο ή σε ορισμένα τμήματά του. Μπορεί όμως να είναι χωρισμένα σε μικρές μονάδες, καθεμία από τις οποίες να εξυπηρετεί μόνο έναν χώρο. Στην περίπτωση αυτή πρόκειται για συσκευές πολύ μικρού όγκου, που είναι δυνατόν να τοποθετηθούν και κάτω από ποδιές παραθύρων. Η λύση αυτή προσφέρεται ιδιαίτερα για κτίρια ήδη κατασκευασμένα ή για άλλα, στα οποία δεν έγιναν οι αναγκαίες περίπλοκες και δαπανηρές εργασίες για τη διανομή από μία κεντρική μονάδα. Ο κ. θεωρείται απαραίτητος στα πλοία, σε ορισμένες αποθήκες που προορίζονται για ευαίσθητα εμπορεύματα και στα κτίρια εργοστασίων, όπου εκτελούνται ανθυγιεινές κατεργασίες, όπως για παράδειγμα στα κλωστήρια βαμβακιού. Τα μηχανήματα κ. χρησιμοποιούνται περισσότερο στα κτίρια γραφείων, στα μεγάλα καταστήματα, όπου μάλιστα επιτρέπουν να μένουν κλειστά τα παράθυρα όταν χρειάζεται να γίνουν μετατροπές στην αρχιτεκτονική διαρρύθμιση του χώρου, ή σε κτίρια για κατοικίες. Στην τελευταία περίπτωση οι καλύτερες συνθήκες είναι κατά κανόνα οι ακόλουθες: θερμοκρασίες 22-24°C το καλοκαίρι και 18-20°C τον χειμώνα, σχετική υγρασία 55-60%, ανανέωση του αέρα κατά 15 κ.μ. ανά ώρα και άτομο, περιεκτικότητα σε διοξείδιο του άνθρακα όχι μεγαλύτερη από 0,10%. Η θέρμανση επιτυγχάνεται με τη δίοδο του αέρα ανάμεσα από κατάλληλα θερμαντικά σώματα, που τροφοδοτούνται με ατμό ή με θερμό αέρα. Η ψύξη μπορεί να γίνει είτε σε ιδιαίτερες εγκαταστάσεις είτε σε αυτές όπου γίνεται και η θέρμανση, με κυκλοφορία ψυχρού αέρα ή ψυκτικού μείγματος. Η ύγρανση επιτυγχάνεται με σταγονίδια νερού. Η αφύγρανση γίνεται με συμπύκνωση του ατμού στα ψυκτικά σώματα. Σε ορισμένες συσκευές η υγρασία απορροφάται από ειδικά υγροσκοπικά σώματα. Η κυκλοφορία του αέρα πραγματοποιείται με ηλεκτρικούς ανεμιστήρες διαφόρων τύπων, οι οποίοι εισάγουν τον εξωτερικό αέρα στους χώρους μέσα από τα ειδικά μηχανήματα κ., και εξάγουν από τους χώρους την αντίστοιχη ποσότητα μολυσμένου αέρα. Η διανομή εκτελείται με ένα σύστημα αγωγών, αναγκαστικά μεγάλης διατομής και συνεπώς μεγάλου όγκου. Ένας τελευταίος τύπος εγκατάστασης απορρίπτει αυτούς τους αγωγούς, οι οποίοι δεν τοποθετούνται εύκολα σε ένα σπίτι ή σε ένα κτίριο για το οποίο δεν είχε γίνει πρόβλεψη κ. κατά την κατασκευή του. Στην περίπτωση αυτή συγκεντρώνεται σε μια κεντρική μονάδα μόνο η παραγωγή ψύχους ή θερμότητας. Η διανομή γίνεται με θερμό ή ψυχρό νερό –που κυκλοφορεί σε σωλήνες μικρής διαμέτρου– στις μικρές μονάδες κ., οι οποίες επικοινωνούν απευθείας με τον έξω χώρο για την εισαγωγή και την εξαγωγή του αέρα. Έτσι, λειτουργεί ένα σύστημα με χαρακτηριστικά ενδιάμεσου τύπου, το οποίο μπορεί να λύσει το πρόβλημα του κ. σε πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες η λύση θα ήταν πολύ δύσκολη και δαπανηρή. Στη σύγχρονη εποχή είναι ευρύτατα διαδεδομένα τα κλιματιστικά οικιακού τύπου. Ο συνήθης τύπος αποτελείται από δύο μέρη. Το ένα τοποθετείται στον εσωτερικό χώρο και περιλαμβάνει τον εναλλάκτη εξαέρωσης, όταν η συσκευή λειτουργεί για ψύξη, ή συμπύκνωσης, όταν η συσκευή λειτουργεί για θέρμανση. Το εξωτερικό μέρος περιλαμβάνει έναν εναλλάκτη συμπίεσης, σε περίπτωση ψύξης, ή εξαέρωσης, σε περίπτωση θέρμανσης, και έναν ισχυρό ανεμιστήρα. Τα δύο μέρη συνδέονται μεταξύ τους με σωληνώσεις του ψυκτικού ρευστού, σε υγρή και αέρια μορφή, με καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας και αγωγούς απαγωγής του νερού, που προκύπτει από τη συμπύκνωση της ατμοσφαιρικής υγρασίας. Τομή κλιματιστικής συσκευής με επαγωγή για απομονωμένους χώρους. Ο απορροφώμενος από το εξωτερικό (πρωτεύων) αέρας περνά από επεξεργασία σε μία εγκατάσταση κεντρικού κλιματισμού, πριν διοχετευθεί στις μονάδες κλιματισμού. Ο πρωτεύων αέρας, βγαίνοντας με μεγάλη ταχύτητα από τα ακροφύσια, μεταφέρει με επαγωγή μία ορισμένη ποσότητα αέρα, η οποία απορροφάται από το περιβάλλον. Η μάζα αυτή του αέρα υποχρεώνεται να περιβάλει ένα σύστημα σωληνώσεων, μέσα στις οποίες κυκλοφορεί θερμό ή ψυχρό νερό, ανάλογα με το αν πρόκειται να γίνει ψύξη ή θέρμανση του χώρου.

* * *

ο

τεχνολ. το σύνολο τών λειτουργιών και τών μέσων με τα οποία επιτυγχάνεται η πραγματοποίηση και η διατήρηση αυστηρώς καθορισμένων συνθηκών θερμοκρασίας, σχετικής υγρασίας, ταχύτητας και καθαρότητας τού αέρα μέσα σε κλειστούς χώρους και άσχετα με τις εξωτερικές συνθήκες.

[ΕΤΥΜΟΛ. < κλιματίζω. Αντιδάνεια λ., πρβλ. γαλλ. climatisation].